Je hoort het recent veel in het nieuws voorbij komen: de loon prijsspiraal. Maar wat is de loon prijsspiraal eigenlijk en waarom zijn er zorgen over? In dit artikel legt Finance Owl het uit!
Inhoud
Loon prijsspiraal betekenis
Volgens het Algemeen Nederlands Woordenboek betekent loon prijsspiraal het volgende: “de ontwikkeling waarbij achtereenvolgens lonen en prijzen elkaar steeds meer doen evolueren in de opwaartse of neerwaartse richting”
Om iets meer context te geven over de loon prijsspiraal hierbij een voorbeeld. Om de huidige inflatie te beteugelen willen vakbonden (FNV, CNV, etc.) dat werkgevers de lonen van hun werknemers verhogen. Als de lonen stijgen zal de vraag naar goederen en diensten op termijn weer gaan stijgen (vraag stijgt). Immers, men heeft weer meer te besteden door gestegen lonen.
Als de vraag naar goederen en diensten stijgt maar het aanbod van die producten en diensten blijft gelijk, of groeit minder hard mee, dan zal op termijn de prijs van goederen en diensten weer stijgen. Als de prijzen stijgen (inflatie) verwachten vakbonden dat werkgevers de lonen verhogen, etc. Dit is een voorbeeld van een opwaartse loon prijsspiraal.
Is een loon prijsspiraal aanstaande?
De regering heeft aangegeven om het minimum loon met 10 procent te verhogen. Daarnaast verwachten vakbonden momenteel dat werkgevers de lonen met de inflatie mee laten stijgen. Hierdoor bestaat het risico dat we in een loon prijsspiraal terecht komen. Immers, de lonen zullen gaan stijgen.
Echter heeft de regering ook middelen om de inflatie te dempen. Dit kan bijvoorbeeld door de BTW te verlagen, net als in de jaren negentig. Daarnaast helpen de aangekondigde maatregelen om een prijsplafond in stellen op energie om de inflatie te beteugelen.
Dat prijsplafond werkt als volgt: op gas en elektriciteit zal een prijsplafond worden ingesteld wat geldt voor een gemiddeld energieverbruik van 1.200 m3 gas en 2.400 kWh elektriciteit per jaar. Als je als huishouden niet boven het gemiddelde gas en elektriciteit verbruik uitkomt dan profiteer je van een vastgesteld tarief, wat gecompenseerd wordt door de overheid. Voor het deel dat je boven het gemiddelde gas en elektriciteit verbruik zit, geldt de volle prijs. Dit moet mensen prikkelen om energie te besparen. Het prijsplafond op energie zal vanaf 1 januari ingaan.
Vooralsnog lijkt er van een loon prijsspiraal nog geen sprake. Dat komt omdat arbeid momenteel een kleine rol speelt in het aanjagen van de inflatie. De inflatie wordt met name gedreven door de hoge prijs van energie. En gelukkig wordt juist dat nu door de overheid aangepakt met het prijsplafond op energie.
Wat zijn de gevolgen van een loon prijsspiraal?
Een loon prijsspiraal kan de concurrentiepositie van een land schaden. Dat komt omdat de goederen en diensten van een land als gevolg van stijgende lonen en inflatie te duur worden. Daardoor wordt een land de markt uit geprijsd. Vergelijkbare goederen en diensten kunnen namelijk goedkoper uit een ander land gehaald worden. Kortom, een loon prijsspiraal kan de export van een land, en dus de concurrentiepositie, schaden.
Vandaar dat de overheid een loon prijsspiraal zal proberen te voorkomen. Dit kan de overheid doen door bijvoorbeeld belastingtarieven te verlagen of door prijzen en lonen te bevriezen. Het bekendste Nederlandse voorbeeld stamt uit 1982 met het akkoord van Wassenaar. Werknemers beloofde toen om hun looneisen te verminderen zodat bedrijven hun prijzen niet hoefden te verhogen.
Echter, in de huidige situatie is de kans klein dat enkel de concurrentiepositie van Nederland wordt geschaad. Dat komt omdat dezelfde problematiek van hoge inflatie en een krappe arbeidsmarkt in een groot deel van de Eurozone speelt. Wanneer een loon prijsspiraal zich in een groot deel van de Eurozone tegelijkertijd voltrekt dan zal de Europese centrale bank ingrijpen. Dit om ervoor te zorgen dat de concurrentiepositie van Europa behouden blijft.